Prawa podatnika na podstawie ustawy

Poniżej znajduje się opis podstawowych praw i obowiązków podatnika.

PRAWA PODATNIKA

Prawo do zwrotu nadpłaty podatku

Nadpłata powstaje w przypadku zapłacenia podatku nienależnego (tzn. pomimo że nie było obowiązku jego zapłaty) lub w wysokości wyższej niż wymagana. Nadpłatą jest również sytuacja, w której płatnik (tj. pracodawca lub organ rentowy) pobrał podatek nienależny lub pobrał go w wysokości wyższej od należnej.

W tych sytuacjach podatnik ma prawo złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Nadpłata, wraz z jej oprocentowaniem, podlega zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych, wraz z odsetkami za zwłokę, oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlega zwrotowi z urzędu. Można także złożyć wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

W sytuacji gdy osoba nie jest obowiązana do posiadania rachunku bankowego, zwrot nadpłaty następuje w gotówce. Otrzymanie zwrotu na rachunek bankowy wiąże się ze złożeniem w urzędzie skarbowym formularza NIP-3 (lub NIP-1), ze wskazanym numerem rachunku bankowego. W przypadku zwrotu przekazem pocztowym nadpłata pomniejszana jest o koszty jej zwrotu.

W przypadku niedotrzymania przez organ podatkowy terminu zwrotu nadpłaty przysługuje oprocentowanie w wysokości równej wysokości odsetek za zwłokę, pobieranych od zaległości podatkowych.

Prawo do korekty deklaracji (zeznania)

Jeżeli przy sporządzaniu deklaracji (zeznania) podatnik popełnił błąd dotyczący określenia wysokości zobowiązania podatkowego, wysokości kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku oraz innych danych zawartych w ich treści - ma prawo złożyć korektę deklaracji (zeznania). Prawo do korekty ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej (w zakresie zobowiązań podatkowych, których dotyczy postępowanie lub kontrola).

Skorygowanie błędu następuje przez złożenie korygującej deklaracji razem z pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty. Należy przy tym pamiętać żeby zapłacić zaległy podatek lub zwrócić nadpłatę (którą podatnik nienależnie wykazał i otrzymał jej zwrot) - wraz z odsetkami. Jeżeli w wyniku korekty deklaracji zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, nadpłaty, zwrotu podatku lub wysokości straty nie będzie przekraczała 1000 zł to w przypadku błędów rachunkowych i oczywistych omyłek, korekty deklaracji dokona organ podatkowy. Podatnik otrzymuje wówczas uwierzytelnioną kopię korekty do akceptacji – z prawem wniesienia sprzeciwu. W przypadku braku wniesienia sprzeciwu korekta wywołuje te same skutki prawne jak korekta złożona przez podatnika. W przypadku złożenia skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem jej przyczyn (z wyjątkiem korekt składanych w związku z kontrolą podatkową lub czynnościami sprawdzającymi) i zapłacenia w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty zaległości podatkowej podatnik może zastosować obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości ¾ podstawowej stawki odsetek za zwłokę.

Poniżej przedstawiam prawa podatnika. Proszę zapoznać się z materiałami,  które udostępniło Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej. 
Prawo do żądania zaświadczenia

Jeżeli określony przepis prawa wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego, lub podatnik posiada interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego, może żądać wydania przez organ podatkowy zaświadczenia (np. zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach). Zaświadczenie powinno być wydane nie później niż w terminie 7 dni. Organ podatkowy może wydać zaświadczenie jedynie w granicach żądania podatnika.

Prawo do ochrony danych
Indywidualne dane zawarte w deklaracjach podatkowych oraz we wszelkich innych dokumentach i informacjach składanych do organu podatkowego, a także dane wynikające z akt spraw podatkowych, są objęte tajemnicą skarbową. Bezprawne ujawnienie tych informacji podlega odpowiedzialności karnej.

Prawo do ulg w spłacie zobowiązań podatkowych

W przypadku gdy podatnik rozlicza się za pośrednictwem płatnika (uzyskuje dochody ze stosunku pracy, emerytury, renty itp.), może wystąpić do organu podatkowego z wnioskiem o zwolnienie płatnika (pracodawca, ZUS) z obowiązku pobrania podatku. Składając taki wniosek podatnik musi wykazać, że pobranie podatku zagraża jego ważnym interesom, a w szczególności egzystencji, lub uprawdopodobnić, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy. W przypadku samodzielnej wpłaty zaliczki na podatek, organ podatkowy - na wniosek podatnika - może również ograniczyć pobór zaliczek na podatek. Osoba musi jednak uprawdopodobnić, że zaliczki, obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych, byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy.

Jeśli przemawia za tym ważny interes lub interes publiczny, można również zwrócić się do organu podatkowego z wnioskiem: o odroczenie terminu płatności podatku lub zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, o rozłożenie na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, o umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej (jest to opłata ustalana za korzystanie z układu ratalnego lub odroczenia). Ulgi te przyznawane są wyjątkowo, tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Osoby prowadzące działalność gospodarczą pełen katalog dopuszczalnych przeznaczeń pomocy udzielanej przez organ podatkowy mogą znaleźć w przepisach ustawy – Ordynacja podatkowa.

Przekazywanie żywności na cele charytatywne bez VAT

Z nowych przepisów ustawy o podatku od towaru i usług  sklep, który nieodpłatnie przekazuje na rzecz organizacji pożytku publicznego żywność nie musi naliczać Vat.  Dotychczas z VAT zwolnione były tylko dostawy produktów spożywczych dokonywane przez producentów na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP) z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje. Nowe rozwiązania umożliwiają objęcie zwolnieniem również innych podatników VAT, przekazującym żywność tym organizacjom na cele charytatywne. Warunkiem tego jest posiadanie przez dokonującego dostawy towarów dokumentacji potwierdzającej dokonanie dostawy na rzecz OPP, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.

Zwiększenie zakresu zwolnień od podatku VAT w odniesieniu do dostaw produktów spożywczych, które są przekazywane na rzecz OPP, wynika z nowelizacji art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1027).

Źródło: http://www.finanse.mf.gov.pl/

Podatki konsumpcyjne

Podatek konsumpcyjny zawarty jest w cenach artykułów i dóbr materialnych podlegających powszechnej konsumpcji. Główny ciężar podatków konsumpcyjnych ponosi konsument, czyli ostateczny odbiorca usługi lub towaru.

W Polsce podatkiem konsumpcyjnym jest podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy oraz podatek od gier.

W zakresie podatku VAT oraz podatku akcyzowego za standard podatkowy należy uznać 

obligatoryjne dla państw członkowskich UE zasady ustanowione w prawie unijnym. 

Wszystkie rozwiązania podatkowe przyjęte na gruncie tych podatków, które są fakultatywne 

(państwo może, lecz nie musi ich stosować) powinny być uznane za odstępstwo od standardu 

podatkowego. 

Dotyczy to również stawki podatku. Elementem standardu podatkowego powinna być stawka 

podstawowa. Stawki obniżone – tak w akcyzie, jak i VAT traktowane są jako preferencja 

podatkowa, np. obniżona stawka VAT na warzywa (dyrektywa daje bowiem w tym względzie 

możliwość niestosowania stawki podstawowej).

Za standard podatkowy powinny być jednak uznane te rozwiązania, które ze względów 

administracyjnych lub kontrolnych ograniczają zakres opodatkowania, np. zwolnienie od 

akcyzy piwa, wina i napojów fermentowanych wytworzonych domowym sposobem przez 

osoby fizyczne na własny użytek i nieprzeznaczone do sprzedaży, czy też zwolnienie

podmiotowe w ustawie o VAT15

W podatku akcyzowym za standard podatkowy należy również uznać zwolnienia dla 

wyrobów akcyzowych w przypadku, gdy ich opodatkowanie i tak wystąpi, tylko że na dalszym 

etapie obrotu tymi wyrobami (odroczenie opodatkowania), np. wyroby energetyczne pochodzące

z przepadku przeznaczone do przerobu w składzie podatkowym, dla których obowiązek 

podatkowy powstanie z tytułu wprowadzenia tych wyrobów do składu podatkowego.

Źródło: http://www.gazetaprawna.pl, http://www.finanse.mf.gov.pl/

Podatki w Polsce

Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz państwa.

Podatki stanowią główne źródło dochodów państwa oraz umożliwiają finansowanie jego działalności. Mówiąc najogólniej, dzięki podatkom państwo np. opłaca szkoły, szpitale, budowę dróg czy wspiera najuboższych. Każdy, kto znajduje się w sytuacji objętej podatkiem, ma obowiązek go zapłacić.

Podatki różnią się od siebie podmiotem opodatkowania (czyli kto jest opodatkowany), przedmiotem (czyli co podlega opodatkowaniu) oraz sposobem poboru podatku (czyli trybem i warunkami płatności). Aktualnie w Polsce wyróżniamy 13 rodzajów podatków. Dziesięć spośród nich to podatki bezpośrednie, takie jak:

1. podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT),
2. podatek dochodowy od osób prawnych (CIT),
3. podatek od spadków i darowizn,
4. podatek od czynności cywilnoprawnych,
5. podatek rolny,
6. podatek leśny,
7. podatek od nieruchomości,
8. podatek od środków transportowych,
9. podatek tonażowy,
10. podatek od wydobycia niektórych kopalin

a trzy to podatki pośrednie, takie jak:

1. podatek od towarów i usług (VAT),
2. podatek akcyzowy,
3. podatek od gier.

Wszystkie rodzaje podatków tworzą całość zarówno w sensie prawnym, jak i ekonomicznym oraz są ze sobą wzajemnie powiązane. Tym samym składają się na system podatkowy. W szerokim znaczeniu w skład systemu podatkowego wchodzą również.:

• krajowe i międzynarodowe prawo podatkowe, w tym prawo karne skarbowe;
• organy administracji rządowej i samorządowej .

Podstawową funkcją opodatkowania jest funkcja fiskalna, czyli uzyskiwanie środków pieniężnych niezbędnych dla pokrycia potrzeb publicznych. Drugą, wtórną funkcją podatków jest funkcja redystrybucyjna, polegająca na podziale dochodów budżetowych uzyskanych z podatków między obywatelami a związkami publicznoprawnymi.

Wyróżnia się również funkcję stymulacyjną podatków. Poprzez np. obniżone stawki podatkowe, ulgi lub zwolnienia wspiera się/ wywołuje określone działania/ procesy gospodarcze, zasadne z punktu widzenia państwa i obywateli.

Podstawy nakładania obowiązków podatkowych w Polsce są określone w art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Zgodnie z nim, nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

Ogólne prawo podatkowe oraz związane z nim obowiązki i procedury reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.

Źródło: http://www.finanse.mf.gov.pl/, 

Środki pieniężne według ustawy o rachunkowści

Środki pieniężne to pieniądze(banknoty i monety) oraz środki pieniężne(rozrachunkowe)krajowe i zagraniczne, tak w gotówce, jak i na rachunku bankowym lub w formie lokaty pienięznej, czeki i weksle obce, jeżlei sa płtne w ciągu 3 miesięcy od daty ich wystawienia, oraz metale szlachetne, jeżlei nie są zaliczane do rzeczowych składników majątku obrotowego.

Rok obrotowy na podstawie umowy o rachunkowości

Rok obrotowy to rok kalendarzowy, chyba, że przepisy prawa, statutu lub umowa jednostki przewisują inny okres trwający 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie roku kalendarzowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdania finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem za rok nastęny.

Bilans księgowy

Bilans to jednorazowy obraz stanu gospodarczego danej jednostki, który następuje zmianie już na drugi dzień - po dniu oznaczonym jako moment bilansowy. Przeważnie  bilans tworzony jest na koniec danego roku obrachunkowego i właśnie dla tego konkretnego dnia ustalane są wszystkie pozycje bilansowe (jest to tzw. moment bilansowy).

Nie wszystkie zdarzenia gospodarcze wywołują zmianę w stanie i wartości poszczególnych środków gospodarczych i źródeł ich finansowania, np:

- zawarcie umowy o prace z pracownikiem

- wysłanie zamówienia do dostawcy

- otrzymania zawiadomienia z banku o przydzieleniu kredytu

Przedmiot ewidencji księgowej podlegają zdarzenia gospodarcze,  czyli operacje gospodarcze. 

Każda operacja gospodarcza ma następujące cechy:

wyrażona jest wartościowo

wchodzi w zakres działalności określonego podmiotu

w danym podmiocie musi być rozpatrywana z dwóch punktów widzenia, gdyż powoduje dwie, równoczesne , równe co do wartości zmiany w stanie składników i źródeł ich pochodzenia. Bilanse tworzone przez przedsiębiorstwa mogą różnić się zarówno okolicznościami ich sporządzenia jak i samym przeznaczeniem. I tak możemy wyróżnić bilanse publikacyjne, uproszczone, sprawozdawcze, a ze względu na okoliczności utworzenia: jednostkowe, skumulowane (tworzone przez podmiot dominujący w grupie kapitałowej), bilanse otwarcia i zamknięcia (obrazujące kolejno stan na otwarcie i zamknięcie roku rozrachunkowego), krótkookresowe (za okres krótszy niż rok rozrachunkowy, np. miesiąc) czy likwidacyjne.

Źródło: B. Gierusz, Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, Biuro Rachunkowe AFK. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

Finansowy majątek trwały

Na finansowy majątek trwały składają się:
- udziały i akcje. Udziały w obcych jednostakch moga byc wnoszone w formie pienięznej lub w postaci wkładu rzeczowego, czyli aportu. Akcje zaliczane do tej grupy finansowego majątku trwałego to papiery wartościowe służące do trwałego wywierania wpływu na bieg interesów innej jednostki.
- dlugoterminowe papieru wartościowe to akcje i inne papiery wartosciowe(obligacje, bony, udziały w funduszach powierniczych), których termin wykupu przypada po upływie roku od dnia bilansowego, a które zostały nabyte celem osiągnięcia dochodu, a więc traktowane sa jako lokata,
- udzielone pożyczki długoterminowe, czyli pożyczki udzielone przez daną jednostkę, których termin spłaty przypada co najmniej po upływie roku od daty, na jaką sporządzone jest sprawozdanie finansowe, w którym zostaną wykazane.

Historia Księgowości

Pierwsze zapisy księgowe pochodzą  już ze starożytnej Babilonii, Grecji czy Rzymu. Współcześni historycy uważają  zapiski z tamtych okresów za podstawę przyszłej księgowości.

Szczególne znaczenie miało średniowiecze, które stanowiło przełom w rozwoju rachunkowości. Powiązane to było przede wszystkim z dynamicznym rozwojem życia gospodarczego. Na uwagę zasługują tutaj takie branże jak kupiectwo i bankierstwo.

Przełom IX/X  wieku to intensywny rozwój  włoskich miast: Genui, Wenecji i Florencji z innymi krajami śródziemnomorskimi, a także Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Okres Wypraw Krzyżowych oraz rozwoju handlu w basenie Morza Śródziemnego pomiędzy Imperium Osmańskim a państwami-miastami włoskimi tylko przyspieszył tylko rozwój rachunkowości.  Kolejnymi czynnikami, które zwiększyły rozwój księgowości w Europie było utworzenie pierwszych sieci banków (pierwszy bank powstał w Genui w 1406 roku – Bank św. Jerzego) w Europie.

Rozwój kolonializmu i związany z tym powstawanie spółek i kompani handlowych pomiędzy XVI a XVIII wiekiem również miał wpływ na rozwój księgowości.  Z kolei największy wpływ na rozwój dzisiejszej rachunkowości etap miał miejsce w XIX wieku wraz z rozwojem rewolucji przemysłowej na świecie i rozwojem teorii kapitalizmu. Obecnie w księgowości powszechnie coraz powszechniej wykorzystywane są komputery. Umożliwiają one nie tylko całkowitą automatyzację prac, ale również szybki dostęp do posiadanych zbiorów liczbowych.